Verzuim aanpakken: minder halve maatregelen, meer multidisciplinaire oplossingen

Het kostenplaatje van dat verzuim voor onze overheid is navenant. Alleen al aan uitkeringen en niet-ontvangen belastingen loopt de rekening op tot ruim 21 miljard euro. Om nog maar te zwijgen over de hallucinante situaties op de werkvloer. Zo passeerden in de media al afdelingen van zorginstellingen, crèches en scholen die tijdelijk de deuren moesten sluiten wegens te veel afwezigen.

Maar samen met die ontsporende cijfers groeit gelukkig groeit ook stilaan het besef: zo kan het echt niet verder. Toen ik in 2016 terugkeerde uit Nederland – ik werkte er vele jaren als arbeidsarts – was dat nog helemaal anders. Toen torenden de verzuimcijfers in ons land ook al ver uit boven die van onze noorderburen, maar niemand bleek er wakker van te liggen. De war for talent woedde nog niet zo fel. En ook: het ziekenfonds betaalt toch?

Vandaag liggen de kaarten dus helemaal anders: nagenoeg elke sector kreunt onder het personeelstekort en de verzuimgolf wordt stilaan onbetaalbaar. En dan was er ook de gezondheidscrisis: die zorgde voor een compleet nieuwe blik op gezondheidspreventie en de manier waarop we werk en onze work-lifebalance organiseren.

Op dat scharniermoment was ik volop aan het schrijven aan mijn boek ‘Verzuim: maak er werk van’. Daarin deel ik mijn kennis, ervaringen en inzichten van de voorbije 25 jaar. Ik hoop dat ik er werkgevers, leidinggevenden en hr-mensen mee kan inspireren om hun verzuimproblematiek vast te pakken. Ambitieus en gestructureerd, maar vooral: zonder taboes. En ja, daarbij waag ik mij al eens aan een vergelijking België-Nederland.

Een heldere visie is het startpunt van elke succesvolle verzuimaanpak. Waarom vindt u gezondheid en welzijn belangrijk op uw werkvloer? Welke rol en verantwoordelijkheden krijgen alle betrokkenen toebedeeld? Hoe wilt u concreet werk maken van preventie? En wat met aangepast werk?

Die visie vertaalt u vervolgens in doelstellingen en maatregelen. Daar hangt u ook parameters – verzuimpercentage, nulverzuim, verzuimfrequentie … – aan vast waarmee u de impact van uw inspanningen monitort. Ga voor haalbaarheid, maar wees zeker ook voldoende ambitieus.

Want ambitie moet er op elk niveau zijn. Daarom betreur ik de halfslachtige maatregelen waar onze overheid soms mee op de proppen komt. Drie keer één ziektedag opnemen zonder doktersattest is zo’n maatregel. Maar houden uw medewerkers bij hoe vaak ze al afwezig zijn geweest het voorbije jaar? Of hun huisarts of specialist? Enkel u als werkgever heeft dat overzicht.

Naast bijkomende administratie, wantrouwen en frustraties, blijft de maatregel de filosofie van het ziektebriefje ondersteunen. Dat ziek zijn een kwestie is van alles of niets. Terwijl uw zieke medewerker het misschien wél ziet zitten om enkele uren te werken, van thuis uit in plaats van op kantoor. Een ambitieuze verzuimaanpak zet net in op die dialoog en dat vertrouwen.

Vertrouwen en duidelijke afspraken gaan hand in hand en vormen de basis van een warm-zakelijke band tussen werkgever en werknemer. Toon oprechte interesse in het welzijn van uw medewerkers. Niet alleen bij ziekte trouwens, maar ook als iedereen gewoon op post is.

Die vertrouwensband effent op zijn beurt ook het pad naar open communicatie, waarbij uw medewerkers met u ook gevoelige zaken durven te bespreken. Door op zo’n moment samen naar oplossingen te zoeken, kan u verzuim terugdringen of zelfs vermijden.

U staat er trouwens niet alleen voor. Vanuit uw externe preventiedienst kan u rekenen op alle nodige ondersteuning. Wat meteen dé les is die ik uit Nederland meebracht: snel multidisciplinair ingrijpen heeft een serieuze impact op de verzuimduur. Bij ons is er op dat vlak ook nog werk aan de winkel. Zo kan de samenwerking tussen huisarts en arbeidsarts nog stukken beter.

Ik startte dit betoog met enkele hallucinante cijfers. En misschien kijkt u nu – samen met veel andere werkgevers en leidinggevenden – tegen een berg aan. Niets is minder waar. Als u doelen durft te stellen en vasthoudt aan uw ambitie, dan is het mogelijk om bergen te verzetten. En als we dat allemaal doen, dan creëren we op termijn een grote maatschappelijke impact.