Het ziektebriefje blijft een heet hangijzer in het debat over arbeidsongeschiktheid. Veel werkgevers kijken met argusogen naar het effect van de gedeeltelijke afschaffing. Ter herinnering: in bedrijven met meer dan 50 werknemers kunnen medewerkers tot drie keer per jaar één dag afwezig zijn zonder doktersbriefje. Nu laait de discussie opnieuw op omdat de partij Groen een stap verder wil gaan. Elke werknemer – dus ook die van kleinere organisaties – zou maximaal drie keer per jaar geen geneeskundig getuigschrift meer moeten voorleggen voor de eerste drie dagen van arbeidsongeschiktheid.
De Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS) veegde het voorstel meteen van tafel. Ziektes vaststellen is onze kernopdracht, klonk het. Huisartsenvereniging Domus Medica liet een positiever geluid horen en prees de mate waarin deze maatregel de administratieve druk voor huisartsen kan helpen verlagen. Ook werkgeversorganisatie UNIZO wijst een verplichte afschaffing van het ziektebriefje van de hand.
Opvallend: het hele debat gaat eigenlijk aan de essentie voorbij. Het feit dat kortdurend én langdurig ziekteverzuim blijven oplopen, ontbreekt volledig in het debat. Nochtans een trend die we dringend een halt moeten toeroepen. De hamvraag is dan ook: hoe kan een verdere afschaffing van het ziektebriefje hierbij helpen? Zal de uitbreiding van 1 dag naar 3 dagen helpen om die trend onder controle te krijgen? Of moeten we nog verder durven denken?
De rode draad in alle argumentaties pro of contra blijft een medicalisering van de problematiek van arbeidsongeschiktheid. En daar slaan we volledig de bal mis. Centraal moet niet de medische oorzaak staan, maar wel de impact ervan op de inzetbaarheid van iemand. Daarover moeten werknemer en werkgever in gesprek gaan. We moeten echt leren om verzuim te de-medicaliseren, en samen over resterende mogelijkheden te praten.
Zo bekeken brengt het oprekken van de rechtmatige periode van afwezigheid zonder attest weinig zoden aan de dijk. Ben je na drie dagen ziekte niet hersteld, dan moet je alsnog naar de huisarts. En wie gaat het aantal ziekteperiodes zonder getuigschrift turven? Er zijn buitenlandse voorbeelden voorhanden die bewijzen dat ziektebriefjes – ‘attestitis’ zoals Domus Medica het treffend noemt – helemaal niet nodig zijn. Maar laat ons pragmatisch zijn. Het wantrouwen tussen de verschillende stakeholders is aanzienlijk. Daarom geen revolutie, maar evolutie. Het gebruik van ziektebriefjes stelselmatig afbouwen is zeker zinvol, op voorwaarde dat dit hand in hand gaat met het stimuleren van organisaties om in de omgang met verzuim werk te maken van een duidelijke visie, rollen en verantwoordelijkheden.
Hoe kunnen we de Belgische bedrijven en werknemers ondersteunen om zelf de regie in handen te nemen en te zorgen voor maximale inzetbaarheid van medewerkers? Volgens mij kan de politiek met gerichte stimuli voor organisaties die meestappen in dit verhaal voor echte impact op het terrein helpen zorgen. Dat kan onder de vorm van het inschakelen van de arbeidsarts om te bepalen wat resterende mogelijkheden zijn of concrete ondersteuning voor kmo’s om ziekteverzuim aan te pakken.
