5 hardnekkige misvattingen over verzuim weerlegd

Bart Teuwen: “De Belgische verzuimcijfers gaan jaar na jaar omhoog. Het gemiddelde verzuimpercentage in België bedraagt momenteel 7%. Dat is het aandeel van je medewerkers dat tijdens een bepaalde periode afwezig is door verzuim. Ondertussen zitten meer dan 500.000 Belgen langdurig arbeidsongeschikt thuis.”

“Maar dat algemene percentage is niet noodzakelijk relevant voor jouw organisatie. Het is veel interessanter om de cijfers voor jouw bedrijfsgrootte en sector te bekijken en die daarna met de jouwe te vergelijken. De kans is reëel dat ook bij jou het verzuim de voorbije jaren toenam.”

Bart: “Verzuim is niet alleen het gevolg van fysieke problemen. Meer zelfs: mentale klachten nemen sterker toe dan fysieke en zijn steeds vaker de reden voor verzuim, vooral bij bedienden en ambtenaren. Haal je er de verzuimcijfers van lokale besturen bij, dan zijn het zeker niet altijd de buitendiensten – of andere werkplekken met veel fysieke arbeid – die het hoogst scoren.”

“Uit een onderzoek van Mensura bij 320.000 werknemers blijkt ook dat fysieke klachten niet alleen toenamen in fysieke sectoren zoals de bouw. De sterkste stijging sinds 2019 zien we in het onderwijs (+64%), de publieke sector (+49%) en de dienstensector (+40%).”

“In het verzuimbeleid van organisaties of afdelingen met vooral fysieke arbeid leg je het best wel andere accenten dan in kantooromgevingen. Bij arbeiders is een sterke focus op veiligheid bijvoorbeeld een must, terwijl voor ambtenaren en bedienden veerkracht meer dan ooit een aandachtspunt is.”

Bart: “Een sterk verzuimbeleid is een kwestie van efficiëntie. Vaak hebben organisaties al diverse initiatieven op poten gezet, maar ontbreekt er een overkoepelend beleid. Elk bedrijf, zelfs de kleinste kmo, heeft een hr-strategie of een algemene bedrijfsstrategie. Het vergt geen grote extra investering om verzuim daarin te integreren. Verzuimcijfers kan je dan weer eenvoudig raadplegen bij je sociaal secretariaat.”

“Verdere stappen vragen soms wel een grotere inspanning. Leidinggevenden verzuimgesprekken leren voeren, hr-medewerkers verzuimcijfers laten analyseren met verzuimsoftware … Dat kost allemaal tijd en geld. Maar als je de return on investment berekent, dan zijn die investeringen het dubbel en dik waard.”

Bart: “Kleine successen werken vaak beter dan grote initiatieven. Begin daarom met een pilootproject in één afdeling of team om een deel van de medewerkers mee te krijgen. Als zij zien dat die specifieke kleine actie al vruchten afwerpt, dan kan je relatief snel enthousiasme aanwakkeren en een positieve vibe creëren. Daarna kan je opschalen.”

“Meteen te veel willen is dus geen goed idee. Sowieso is een verzuimbeleid in de meeste bedrijven geen one size fits all-oplossing. Wat werkt voor de ene afdeling, heeft niet noodzakelijk hetzelfde effect in een ander team. Volg dan ook nauw de resultaten en reacties op, en stuur bij waar nodig. Een verzuimbeleid is dus nooit 100% af: alle verantwoordelijken moeten het blijven opvolgen om resultaten te garanderen en uiteindelijk je verzuimkosten te laten dalen.

Bart: “Een ziektebriefje zorgt voor duidelijkheid, maar maakt van verzuim – ten onrechte – een volledig medisch verhaal. Zo kom je in een binaire situatie terecht: je bent ziek en arbeidsongeschikt of niet ziek en in staat om te werken. In de praktijk is de situatie van medewerkers vaak meer genuanceerd.”

“Vele bedrijven zijn bang dat het ziekteverzuim zal exploderen als het ziektebriefje helemaal wordt afgeschaft. Maar een verzuimbeleid zonder schriftelijk bewijs van ziekte zet wel de deur open naar meer contact tussen de werkgever en zijn medewerkers. En die warm-zakelijke dialoog is het startpunt voor een positief, duurzaam verzuimbeleid.”